KIDEM TAZMİNATI VE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Değerli okurlarım; bu yazımda sizlere, kanun maddeleri ve hukuk terimlerine boğmadan 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 pirim günü olması şartıyla kıdem tazminatının nasıl alınacağını, uygulamada yaşanan sıkıntıları anlatacağım.

Öncelikle temel şart 1999 yılından önce sigorta başlangıcı olup; 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 pirim gününün tamamlanmasıdır. Eğer bu tamamlanmışsa bulunduğunuz ilin SGK müdürlüğüne dilekçe ile müracaat edip tamamladığınıza ilişkin bir yazı alıp işvereninize 1475 Sayılı Kanunun 14. maddesinin 1. fıkrasına eklenen 5. bendi gereğince yaş dışında emeklilik şartlarımı sağladığımdan ötürü emekliliğimi bekleyeceğim bu sebeple iş akdimi sonlandırıyorum şeklinde irade beyanınızla kıdem tazminatını almaya hak kazanıyorsunuz.

Uygulama da ise bu kadar kolay değil. Öncelikle bana gelen e-postalarda ve dava için kendi başvurularımızda bazı SGK şubelerinin işi yokuşa sürdüğünü gözlemlemekteyiz. Hatta kendilerince yorumladıkları değişik yazılar vermektedirler.

Örneğin Karaman Şubesinin verdiği cevaba bakacak olursak; 1475 Sayılı Kanunun 14. maddesinin 1. fıkrasına eklenen 5. bendi; 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, sigortalılara kıdem tazminatı verilir hükmü amir olduğundan; kendi isteğiniz ile işten ayrılmadığınızdan 2011/58 sayılı genelgemiz ve 1475 sayılı İş Kanunun 14. Maddesinin 5. numaralı bendi gereği tarafınıza kanunen kıdem tazminatının verilmesi mümkün değildir. Kendi isteğiniz ile işyerinizden ayrılarak dilekçe ile başvurmanız halinde talebiniz değerlendirilecektir.

Böyle bir cevaba kesinlikle katılmadığımı belirtirim. Kanunen kıdem tazminatı almanız mümkün değildir gibi bir cevap tamamen hukuka aykırılık teşkil etmektedir. Bir işçi 15 yıl sigortalı ve 3600 pirim gününe sahipse bal gibi de alır, alıyor, yeni bir yasal düzenleme oluncaya kadar da alacak. Tamamen müdürlüğün şahsi yorumudur. Bu yorumu dikkate almamanızı öneririm.

Bir diğer dikkat edilmesi gereken husus ise; bu haktan yararlanırken, işverenin baskısıyla birçok evraka imza atıp hak kayıplarıyla karşılaşabilirsiniz. Buna ortam hazırlamamak için 1475 Sayılı Kanunun 14. maddesinin 1. fıkrasına eklenen 5. bendi gereğince iş akdinizi fesih ettiğinizi noterden ihtarname şeklinde gönderip işverenden cevap bekleyiniz. Cevap gelmez ya da olumlu karşılanmazsa mahkemeye giderek yasal hakkınızı bankaların mevduata uyguladıkları en yüksek faizle birlikte alabilirsiniz.

Bazı işyerleri ise; kanuni hakkın elbette bu hakkı sana vereceğim diyerek bir sürü evraka imza attırıyor. Sonra ise vermediği gibi, imza attığı evraklar ile korkutup hiçbir hak alamayacağını, mahkeme masrafları ve avukatlık ücretlerinin de üzerine kalacağını söylüyor. Bu yollar tamamen hukuki dayanaktan yoksundur. Kesinlikle işverenin böyle gülünç korkutmalarına taviz vermeyiniz.

Bulunduğunuz ilin SGK şubesinden ilgili yazıyı alırsanız, işvereninizde anlayışlı ve kötüniyetli değilse iş çok kolay; ancak yukarıda özetlediğim gibi genelde %90’da bu kadar kolay olmuyor. Özellikle Antalya’daki otellerde bazı işverenler devamsızlık tutanağı tutarak kendilerinin haklı nedenle fesih ettiği gibi yollara başvurup işçiyi korkutuyorlar. Alanında uzman olmayan memurların söylemlerine de riayet etmemenizi öneririm. Yarın bir hak kaybı yaşadığınızda ben öyle bir şey demedim ki deyip sıyrılırlar. Bu sebeple işlerinizi yazılı ve alanında uzmanlardan yardım alarak yürütmenizi öneririm.

Ayrıca kıdem tazminatınızı aldığınız gibi kullanmadığınız ya da uzun zamandır eksik kullandığınız yıllık izinlerin ücretini, verilmeyen fazla çalışmalarının ücretini, verilmeyen ulusal ve resmi tatillerde çalışmaların ücretleri de varsa bunları da talep edebilirsiniz. Burada tek hak edilemeyecek ihbar tazminatıdır; 15 yıl sigortalılık ve 3600 pirim gününden işçi iş sözleşmesini fesih eden taraf olduğundan dolayı ihbar tazminatı alamaz. Bunun dışında diğer bütün haklarını çok rahat bir şekilde alabilir. İşveren bu haklarınızı talebinize rağmen vermezse mahkemeler aracılığıyla bu haklarınızı ortalama 1 ya da 1,5 yıl civarı zamanda alabilirsiniz.

Av. Hüseyin MUTLU