BONO(SENET) DÜZENLERKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Alacaklının alacağını temel borç ilişkisinden de bağımsız bir şekilde garanti altına almak için kullanılan kıymetli evrak çeşitlerinden birisi de bono halk arasında bilindiği şekilde ise senettir. Senedin temel borç ilişkisinden bağımsız olması ve alacaklıya alacağını tahsil konusunda büyük kolaylıklar ve ayrıcalıklar sağlaması sebebiyle düzenlenmesi sıkı şekil şartlarına bağlanmıştır. Ancak bu şekil şartları genel anlamda kırtasiye bonosu dediğimiz senetlerde eksiksiz şekilde yer almaktadır. Biz bu senetlerin doldurulurken en sık karşılaşmış olduğumuz, düzenleme sırasında dikkat edilmeyen kısımları zikretmekle yetineceğiz, bu sebeple klasik kırtasiye tipi bono fotoğrafı üzerinden gitmek faydalı olacaktır:

Yukarıda verilen klasik senet örneğinde, ödeme tarihi olarak gösterilen en üst sağda bulunan bölüme, borç bedelinin hangi tarihte ödenmesi gerektiği gün/ay/yıl şeklinde rakamlarla yazılmalıdır. Örneğin: 01/01/2023 şeklinde yazılabilir. Ödeme tarihinin yazılacağı diğer kısım ise senette “mukabilinde…….. tarihinde” şeklinde gösterilen noktalı bölmeye yazı ile yazılır. Örneğin “1 Ocak 2023” şeklinde yazılabilir. Bu kısma yazı veya sayı ile tarih yazmak senedin geçerliliğini etkilemez. Ancak ödeme tarihlerinin iki kısımda da farklı tarihler olması veya ödeme tarihlerinde yaz-sil-çiz şeklinde tahrifatlar bulunması senedi geçersiz hale getirecektir. Senedin düzenleme tarihi ise imza bölümünün hemen üstündeki …/…/20… şeklinde belirtilen kısma yazılır. Bu tarih senedin imza edilerek düzenlendiği tarihtir. Bu kısmın hemen üstündeki boşluğa ise senedin düzenlendiği yer olarak il veya ilçenin yazılması gerekir. Senet metninde ayrıca “Keşide Yeri” şeklinde kısım var ise düzenleme yeri buraya da yazılabilecektir. Düzenleme yerindeki tahrifatlar ve düzenleme yerinin bulunmaması senedin geçerliliğine etki etmektedir.

Türk Lirası olarak gösterilen kısma ise ödenecek bedel sayı ile belirtilmelidir. Örneğin: 10.000,00 TL şeklinde yazılabilir. Ödenecek bedelin yazılabileceği diğer kısım ise “yukarıda yazılı yalnız……… ₺….kuruş” şeklinde belirtilen kısımdır. Bu kısma bedel yazı ile yazılmalıdır. Örneğin “onbintürklirası” şeklinde yazılabilir. Bedeller arasında farklılık bulunması senedin geçerliliğini etkilemez. Ancak bu durumda yazı ile yazılan bedel, senet bedeli sayılacaktır. Senet bedelinde açıkça tahrifatlar bulunması ise senedin geçerliliğini sakat hale getirir.

Senette lehtar yani senette alacaklı olan kişi “bay……. veyahut emruhavale” şeklinde belirtilen kısımdır. Buradaki noktalı kısma lehtarın gerçek kişi ise ismi ve soyismi; tüzel kişi ise tam unvanı yazılmalıdır. Senette lehtarın bulunmaması senedin bono niteliğini kaybetmesine yol açar.

Senedin en son kısmında yer alan "ödeyecek” şeklinde belirtilen keşideci bilgilerinin yazıldığı bölüme ise senedi keşide eden yani senet bedelini ödemeyi taahhüt eden kişinin bilgileri yazılmaktadır. Bu kısma kişinin isim, soyisim, TC Kimlik Numarası ve bağlı bulunduğu adresin ilçe/il şeklinde yazılması yeterlidir. Karşısındaki imza kısmına ise bir veya iki adet imza atması yeterli olup bir veya iki imza atılmasının senedin geçerliliğine bir etkisi yoktur.

Yukarıda bir senet düzenlenirken taraflar arasında en fazla hata yapılarak hak kaybına yol açılan hususlar zikredilmiştir. Yukarıdaki kısımlar haricinde senet metninde doldurulması zorunlu bir yer bulunmamaktadır. Bilhassa yukarıda hiç zikretmediğimiz ancak senet metninde bulunan diğer kısımlara bağlayıcı kayıtlar yazılması tarafları hak kaybına uğratabilecektir. Bu sebeple senedin düzenlenmesi veya icra takibi yapılması hususunda uzman avukatlardan yardım almakta fayda vardır.

                                                                                                                                      Av. Şakir EKİNCİ